Amputasyon   : Vücudun çıkıntı biçimindeki herhangi bir organının, özellikle de kol ve bacakların tamamen ya da kısmen cerrahi yöntemlerle kesilip alınması.

Kol ya da bacakların biri ya da her ikisi doğuştan eksik olan kişiler için de doğuştan gelme (konjenital) ampütasyon terimi kullanılır.

 

Ampute          : Genellikle kol veya bacak ampütasyonu geçiren insanları tanımlamak amacı ile kullanılan terim. Örneğin; Sağ diz altı ampute, Sol dirsek üstü ampute gibi.

 

Güdük             : Ampütasyondan sonra uzuvda kalan kısım.

 

Protez             : Eksik olan vücut uzuvlarının işlevini yerine getiren ürünlere verilen genel addır. Kol protezi, diz altı protezi, parmak protezi, diş protezi v.b.

 

Ortez              : İşlevini kısmen veya tamamen kaybetmiş uzuvların fonksiyonunu arttırmak ve daha fazla kullanılabilir hale getirmek amacıyla vücuda takılan yardımcı cihazlardır. Örneğin; Korse, Dizlik, Afo, Uzun Yürüme Cihazı, Kısa Yürüme Ortezi v.b.

 

Silikon Liner               : Liner; kelime anlamı olarak astar, kılıf anlamına gelmektedir.

Protez Ortez alanında silikon liner olarak ifade edilmesine rağmen, materyal olarak Jel, Poliüretan ve silikon hammaddeden üretilir.

Bu ürünler; kullanıcıların cilt yapısı, güdüklerinin şekli, aktivite seviyesi gibi kriterler göz önünde bulundurularak seçilir.

Genel amacı kullanıcıların protez kullanırken oluşan darbelerin yok edilerek protez kullanım konforunun arttırılması ve güdüğün proteze tutunmasına yardımcı olmasıdır.

 

Karbon                       : Yüksek teknoloji ürünü bir tür ipliksi maddedir. Çelikten 4.5 kat daha hafif, 3 kat daha sağlamdır. Savunma sanayi,  Uçak sanayi, Otomobil endüstrisi, Gemi sanayi, İnşaat, Sağlık gibi bir çok alanda yoğun şekilde kullanılmaktadır.

Protez – Ortez alanında Karbon materyalden yapılan ürünler, kullanıcıların performansını arttırmak, yapılan ürünlerin hafif olmasını sağlamak, ürün kullanım ömrünü uzatmak amacı ile kullanılmaktadır.

 

Protez Diz eklemi      : Anatomik diz eklemlerinin fonksiyonlarını yerine getirmek amacı ile üretilmiş Monosentrik (Tek akslı) veya Polisentrik (Çok akslı) çalışma prensibi ile çalışan yapay eklemlerdir.

Çalışma prensiplerine göre bir çok çeşidi vardır. Kendi içlerinde

• Mekanik eklemler

• Pnömatik eklemler

• Hidrolik eklemler

• Mikroişlemci kontrollü eklemler

• Motorlu eklemler

Olarak çeşitlere ayrılırlar. Bu çeşitlemeler duruş ve salımım fazı kontrollerine göre kendi içlerinde sınıflandırılırlar.

 

Soket / Şaft                     : Protezde kullanıcının güdüğünün içine girdiği kısımdır. Protezde en önemli bölümdür. Protez kullanacak kişilerde hangi sistem ve dizayn ile üretileceğine ilk karar verilmesi gereken parçadır. Soket sistemine karar verildikten sonra diğer kullanılacak parçalar tercih edilir.

 

Protez el               : Anatomik el organının fonksiyonlarını yerine getirmek amacı ile üretilmiş protez parçasıdır.

Çalışma prensiplerine ve kullanıcıya sağladığı fonksiyonlara göre 

• Kozmetik el; Estetik olarak görünümü tamamlamak amacı ile üretilen.

• Mekanik el; Anatomik elin ana fonksiyonu olan tutma ve kavrama hareketlerini bandajlar yardımı ile mekanik olarak sağlayan ve estetik görünümü tamamlamak amacı ile üretilen.

• Myo elektrik  el; Anatomik elin ana fonksiyonu olan tutma ve kavrama hareketlerini, el içinde bulunan motorun cilde temas eden elektrodların uyarımı ile elektronik olarak hareket sağlayan ve estetik görünümü tamamlamak amacı ile üretilen.

• Biyonik  el; Anatomik elin ana fonksiyonu olan tutma ve kavrama hareketlerini, el içinde bulunan farklı motorların birbirine uyumunu mikro işlemci ile kontrol edebilen,  cilde temas eden elektrodların uyarımı ile elektronik olarak hareket sağlayan ve estetik görünümü tamamlamak amacı ile üretilen.

Protez parçalarıdır.

 

2 kanal     : Elektronik kol protezi uygulamalarında elin açma kapama hareketini ifade etmek amacı ile kullanılır.

 

4 kanal     : Elektronik kol protezi uygulamalarında elin açma kapama hareketini ve el bileğinin içe dışa dönme hareketini  ifade etmek amacı ile kullanılır.

 

6 kanal     : Elektronik kol protezi uygulamalarında elin açma kapama hareketini, el bileğinin içe dışa dönme hareketini  ve dirsek ekleminin bükülme açılma hareketlerini ifade etmek amacı ile kullanılır.

 

 

En iyi protez hangisidir?

      Protezler kişiye özel üretilen ürünlerdir, bu nedenle protezde iyi kavramı anlamsızdır. En iyi protez, kullanıcının yaşı, kilosu, aktivite seviyesi, fiziki durumu, ampütasyon nedeni, güdük şekli ve cilt yapısı, kas gücü, ekonomik durumu, yaşadığı yerin iklimi gibi kriterler göz önünde bulundurularak Protez Ortez alanında eğitim almış deneyimli kişiler tarafından belirlenip  imal edilmiş, kullanıcının yaşam kalitesini arttıran protezlerdir.

 

      Protezler kişiye özel üretildiğinden, her kullanıcı için ideal protez farklılık göstermektedir. Örneğin;

 

      Diz üstünden bacağını kaybetmiş bir protez ihtiyaç sahibi için, en iyi diz eklemi mikroişlemci kontrollü yada motorlu bir eklem gibi gözükebilir.

Yukarıda saydığımız değerlendirme kriterleri sonrası ideal olan diz eklemi Hidrolik veya Pnömatik kontrollü tespit edilebilir. Bu tespit sonrası en iyi diz eklemi gibi gözüken mikroişlemci kontrollü yada motorlu diz eklemleri bu kullanıcıya fonksiyon kazandırmayacağı gibi ağırlığı nedeni ile kullanıcıyı yoracağı için ideal olmayan bir protez olması nedeni ile kötü bir protez olacaktır.

Protez ile duş alınabilir mi, denize girilebilir mi ?

      Proteziniz özellikle bu amaçla üretilmedi ise hayır. Bu tarz protezler suya dayanıklı materyallerden özel olarak üretilmektedir.

 

Protezimi her akşam çıkarmalı mıyım ?

      Evet protezinizi akşam uyumadan önce çıkarıp temizliğini yapmalısınız, sabah giymelisiniz.

 

 

Protezin kullanım ömrü ne kadardır?

      Protezlerin kullanım ömrü kullanıcıya ve protez üretilirken kullanılan materyallere göre farklılık göstermektedir.

Türkiye’de satılan tüm ürünler (yıpranmaya yönelik olan pil, kozmetik vs hariç) ürünlerin garanti süresi 2 yıldır. Bazı ürünlerde üreticiler / ithalatçılar 1, 3, 5 yıl gibi garanti süreleri uygulamaktadır. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Soket, liner gibi cilde temas eden ürünlerin her yıl değiştirilmesini tavsiye etmektedir.

 

Yeni ampute oldum ne zaman protez yaptırmalıyım?

      Amputasyon geçirdikten sonra ertesi gün sizi ayağa kaldıracak protez sistemleri mevcuttur.

   Ülkemizde, Sağlık bakanlığı tarafından yürürlüğe konulan Ortez-Protezleri Ismarlama Olarak Üreten Ve/Veya Uygulayan Merkezler İle İşitme Cihazı Satış Ve Uygulaması Yapan Merkezler Hakkındaki Yönetmeliğe göre; Protez Ortez Uygulaması yapan firmalar Hekimler tarafından ürün reçete edildikten sonra kişiye uygulama yapabilmektedirler.

   Hekimler ampütasyon sonrası kişinin sağlığını riske atmamak amacı ile yara kapanıp dikişler alındıktan sonra protez yapılmasını tavsiye etmektedirler.

 

Protez / Ortez fiyatları ne kadardır?

            Ismarlama üretilen Ortez Protezlerin taban fiyatı Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yayınlanan Sağlık Uygulama Tebliğinin Ek3-C2 ve Ek3-C5 listelerinde belirtilmiştir. Kişinin ihtiyacı olan ortez protez fiyatları bu liste baz alınarak hesaplanır.